در هنگام غش و بیهوشی چه اتفاقی در بدن و مغز رخ میدهد؟
یک تازه عروس که در یک کلیسای گرم در حال انجام مراسم عروسی است، یک دوندهی خسته پس از پایان مسابقه، شخصی که در حال مشاهده یک عمل جراحی از تلویزویون است و یا فردی که در حال اهدا کردن خون است، همهی این افراد ممکن است عارضهی غش یا بیهوشی را تجربه کنند. حتی خود شما نیز ممکن است این حالت را تجربه کرده باشید. احساس سرگیجه و حالت تهوع میکنید، کف دستهایتان عرق میکند، بینایی شما تار میشود، گوشهایتان شروع به زنگ زدن میکند و … . سپس روی زمین بیدار میشوید درحالی که به سقف خیره شدهاید، و میفهمید که از حال رفتهاید. اما واقعا چه اتفاقی رخ داده است؟
غش یا آنچه در علم پزشکی سنکوپ نامیده میشود، میتواند به علت عوامل مختلفی ایجاد شود، اما این عوامل در نهایت منجر به این میشود که خون به اندازهی کافی به مغز شما نرسد. فشار خون مناسب برای انتقال خون و اکسیژن به تمام بافتهای بدن، ضروری است. مغز به طور طبیعی و درحالت نشسته یا ایستاده بالاتر از قلب قرار دارد، بنابراین خون برای رسیدن به مغز و به منظور غلبه بر نیروی جاذبه به فشار مناسبی نیاز دارد تا به قسمت سر شما وارد شود. با این اوصاف چه چیزی میتواند مانع از این فرآیند شود و پیش از اینکه شما خودتان متوجه شوید منجر به بیهوشی شما شود؟
از مهمترین عوامل ایجاد کنندهی غش، کاهش فشار خون به علت حملهی وازووگال (نوعی ضعف که در نتیجهی تحریک عصب واگ بوجود میآید) است. عصب واگ، عصبی است که از مغز به قلب، ریهها و دستگاه گوارش میرود. کار عصب واگ تنظیم سیستم عصبی پاراسمپاتیک است. سیستم عصبی سمپاتیک نیمی از سیستم عصبی خودمختار است که تمام اعمال انجام شده توسط آن غیرارادی و بدون نیاز به فکر کردن است. عملکرد اصلی سیستم عصبی پاراسمپاتیک در زمان استراحت و هضم غذا است.
به عنوان مثال در عصب واگ در قلب یک انتقال دهندهی عصبی به نام استیل کولین آزاد میکند. استیل کولین به سلولهای مسئول تولید ضربان متصل شده و منجر به کاهش ضربان قلب میشود.
در نهایت به خاطر داشته باشید که رخدادن گاه به گاه و به ندرتِ حملهی وازووگال و غش کردن خطری جدی برای شما در پی ندارد. اما اگر بهطور مرتب دچار این عارضه میشوید حتما باید به پزشک مراجعه کنید.